LEERKRACHT
Informatie voor de leerkracht:
Beste leerkracht
Ik heb dit leerpad ontworpen voor leerlingen van de derde graad BSO. De bedoeling is dat leerlingen er volledig zelfstandig mee aan de slag kunnen. Volgende onderwerpen komen aan bod:
- Hoe is leven op aarde ontstaan? (verschillende visies bespreken)
- Hoe het allemaal begon, het bestuderen van fossielen
- Charles Darwin en de evolutietheorie
- Invloeden van de mens op evolutie van verschillende soorten
- Evolutie stopt nooit
Op deze pagina vindt u meer uitleg over hoe het leerpad te gebruiken en wat extra informatie:
- Organisatie en veiligheid
- Een voorstel van een project en enkele thema's waarbinnen dit leerpad aangeboden kan worden
- De gerealiseerde eindtermen en leerplandoelen
- Bronvermelding
Organisatie
De leerlingen beginnen het leerpad bij de startpagina.
> Deze website is zo ontworpen dat elke leerling er volledig zelfstandig mee aan de slag kan. Op het einde van elke pagina wordt de leerling doorverwezen naar de volgende pagina door te klikken op een link.
> Ook opdrachten en oefeningen of extra informatie kan de leerling telkens bereiken via een link.
> Differentiatie zit verwerkt doorheen de website: leerlingen die graag extra informatie willen of extra hulp nodig hebben komen via een link terecht bij extra materiaal. Ze keren daarna telkens terug naar het hoofdprogramma.
> Af en toe zijn er ook 'extra' opdrachten (verdieping), hier kunnen de leerlingen zelf beslissen of ze graag meer te weten komen over het onderwerp als het hen interesseert of liever niet, deze opdrachten of weetjes zijn niet verplicht.
> Dit leerpad zal zo'n viertal lesuren in beslag nemen, afhankelijk van het aantal extra informatie (verdieping) dat elke leerling wilt bekijken en van de manier van verwerken van de opdrachten: wordt er een klasgesprek gehouden, zal er een debat plaatsvinden? Zo kunnen het aantal lesuren snel oplopen.
> In het leerpad zitten oefeningen verwerkt via Bookwidgets en Google Forms. Ook extra filmpjes en artikels vind je erin terug. Resultaten kunnen achteraf bekeken worden en bij foute antwoorden zal er een woordje uitleg te vinden zijn.
> Als grotere opdracht moeten de leerlingen hun mening geven over een artikel over invloeden van de mens op evolutie (zie: Invloeden van de mens). De leerlingen presenteren hun mening in een filmpje. Dit kan natuurlijk aangepast worden als contacten tussen de leerlingen weer mogelijk zijn. Andere opties zijn: een presentatie geven in de klas of nog interessanter: een debat houden in de klas over de drie onderwerpen.
>In geval van (technische) problemen of vragen, ik ben bereikbaar via joke.vangompel@student.kdg.be
Succes.
Veiligheid
> Helemaal aan het begin van de lessenreeks op deze pagina is er een discussieforum voorzien om de leerlingen hun mening te laten geven over het ontstaan van leven op aarde. Het zou natuurlijk nog veel fijner en nuttiger zijn om dit in de klas zelf te organiseren. Enkele vragen om te behandelen: Hoe zijn wij er gekomen? Hoe is de mens ontstaan?
De wetenschappelijke theorie over evolutie ligt voor sommige leerlingen erg moeilijk en het is belangrijk dat u hier op een juiste manier de lessenreeks start. De bedoeling van dit klasgesprek is om de leerlingen die de evolutietheorie als onzin of bedreigend ervaren toch op hun gemak te stellen voor aanvang van het leerpad.
Enkele tips om het gesprek goed te begeleiden:
Het is belangrijk dat u in voor aanvang van de discussie zelf het woord evolutietheorie nog niet laat vallen, dit kan namelijk erg heftige reacties en discussies opwekken. Laat de leerlingen aan het woord en stel vragen om te tonen dat u oprecht ook geïnteresseerd bent in hun idee over het ontstaan van de mens. Als alle leerlingen hun verhaal hebben gedaan is het aan u: leg uit dat elke visie over evolutie goed is, er is geen betere of slechtere visie, het zijn gewoon verschillende manieren om evolutie te bekijken. Leg uit dat in de lessenreeks die volgt een andere manier van denken aan bod zal komen, namelijk de wetenschappelijke kijk op evolutie.
> Wat betreft het proefje om aan te tonen waarom zeezoogdieren beter overleven met een vete huid dan met vacht is er niet veel gevaar. Vaseline is niet giftig maar de handen wassen na het proefje is natuurlijk wel aangewezen. De leerlingen kunnen zowel thuis als in de klas aan de slag.
Nodig materiaal:
- vaseline
- stuk stof
- bak met (ijs)koud water
-doek om de handen af te drogen
Voorstel van een project en van thema's waarbinnen dit leerpad past
Voorstel van een project:
Dompel de leerlingen in in de wereld van de archeologie. Ze gaan zelf op zoek naar verborgen schatten in hun eigen omgeving. Het leerpad leert hen meer over het leven vroeger, de waarde van informatie uit fossielen en hoe alle soorten verbonden zijn met elkaar. Dit zal hun interesse opwekken om zelf op zoek te gaan naar verborgen informatie. Op het einde van de lessenreeks zullen de leerlingen een museum voor archeologie bezoeken.
Het is altijd fijn om een bezoek te plannen in een museum. De leerlingen kunnen met behulp van dit leerpad al basiskennis opdoen vooraleer ze als kers op de taart een museum bezoeken waar ze interactief bijleren over archeologie.
Voorbeelden musea waar leerlingen actief aan de slag kunnen:
https://www.prehisto.museum/nl/het-prehistomuseum/het-park
Nog een interessant museum om meer in te gaan op evolutie zelf:
https://www.naturalsciences.be/nl/museum/exhibitions-view/771/2762/21
Voorstel 2:
De leerlingen leren dierengedrag bestuderen. Ze beginnen bij dieren dicht aan huis (vogels in de tuin, huisdieren,..) Het leerpad helpt hen inzien dat verschillende soorten misschien wel meer gemeen hebben met elkaar en met ons dan ze op het eerste zicht zouden vermoeden. Als afsluiter gaan de leerlingen naar de dierentuin om er gedrag van apen of andere sociale dieren te bestuderen.
Enkele thema's waarbinnen dit leerpad aangeboden kan worden:
- Voeding (lactose intolerantie, beugel dragen door zachtere voeding,.. )
- Zijn wij zo anders dan Chinezen, Afrikanen, Amerikanen en andere mensen op aarde? Of hebben we meer gemeen dan we denken? (Mens)
- Wat is er zo typisch aan mijn omgeving? Hoe is het op andere plaatsen in de wereld? (ruimtebesef)
- Milieu: opwarming van de aarde / milieuvervuiling en de gevolgen daarvan voor allerlei organismen op aarde
- Armoede: Wat als rijke mensen binnenkort voor veel geld de kenmerken van hun baby zelf kunnen bepalen? Tot waar kan de macht van rijkdom reiken?
Gerealiseerde eindtermen en leerplandoelen
Eindtermen:
6° De leerlingen kunnen over maatschappelijk relevante tekstinformatie een eigen standpunt innemen, rekening houdend met ethische principes
13 De leerlingen kunnen bij algemeen gebruik van de computer structurerend en efficiënt werken
6.33 De leerlingen leggen uit dat organismen met bepaalde kenmerken, in een welbepaalde omgeving, meer waarschijnlijk dan andere organismen zullen overleven en zich voortplanten.
Leerplandoelen:
15. Mondeling argumenteren. (mening geven)
23. Aan de hand van voorbeelden weergeven dat erfelijke kenmerken van generatie op generatie worden overgedragen.
24. Illustreren dat er verbanden bestaan tussen verleden, heden en toekomst: • vanuit de actualiteit; • op basis van eigen ervaringen.
25. Culturele verschillen in het dagelijks leven van mensen herkennen en bespreken: • vanuit de actualiteit; • in de eigen leefwereld (verschillende visies over het ontstaan van leven bespreken)
26. Wetenschappelijk onderbouwde argumenten voor biologische evolutie geven aan de hand van aangeboden bronmateriaal (vanaf 01 september 2014). • wenken: kan ook over dieren en planten gaan
Bronnen
Emely, C. (2012, 15/11). Evolutie van het leven in 5 min. [videobestand]. Geraadpleegd op 12 februari 2021 van Geraadpleegd op 12 februari 2021 van Geraadpleegd op 12 februari 2021 van https://www.youtube.com/watch?v=KrheAdJwV-Q
Wikikids. (geen datum). De evolotietheorie. Geraadpleegd op 16 februari 2021 van https://wikikids.nl/Charles_Darwin#De_evolutietheorie
De kennis van nu. (2020, 13/05). Hoe evolueerde de wolf naar hond? [videobestand]. Geraadpleegd op 12 februari 2021 van https://www.youtube.com/watch?v=cF__a9daIUI
ADN. (2017/13/10). Disney genoeg voor u? Experts trekken aan alarmbel rond "afschuwelijke" fokpraktijken bij paarden. Geraadpleegd op 10 mei 2021 van https://www.hln.be/dieren/disney-genoeg-voor-u-experts-trekken-aan-alarmbel-rond-afschuwelijke-fokpraktijken-bij-paarden~a22fc12d/
University of Colorado Boulder. (geen datum). Natural selection. Geraadpleegd op 12 februari 2021 van
https://phet.colorado.edu/en/simulation/natural-selection
Ottenburgs,J. (2013, 13/ 10). Wat u dacht te weten over de evolutietheorie (maar wat niet klopt). Geraadpleegd op 12 februari 2021 van
https://www.scientias.nl/u-dacht-weten-evolutietheorie-maar-klopt/
Vandenheuvel,R. (2021, 14/03). Het is vandaag grote schelpenteldag. Ontdek hier alles wat je moet weten over schelpen. Geraadpleegd op 15 maart 2021 van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/03/15/wat-je-moet-weten-over-schelpen/
Aljevragen. (geen datum). Wat is natuurlijke selectie? Geraadpleegd op 15 februari 2021 van https://www.aljevragen.nl/bi/evolutie/EVO016.html
Natuurinformatie. (geen datum). Evolutie aan het werk. Geraadpleegd op 15 februari 2021 van Geraadpleegd op 12 februari 2021 van https://www.natuurinformatie.nl/nnm.dossiers/natuurdatabase.nl/i001944.html
Stichting biowetenschappen en maatschappij. (2017, 29/03). Huidskleur: de smalle basis onder een ogenschijnlijk groot verschil. Geraadpleegd op 12 februari 2021 van https://www.nemokennislink.nl/publicaties/huidskleur-de-smalle-basis-onder-een-ogenschijnlijk-groot-verschil/
Biolessen. (geen datum). Wat is evolutie? Geraadpleegd op 10 maart 2021 van https://biologielessen.nl/index.php/dna-6/818-wat-is-evolutie
National Geographic. (2018, 19/10). Mosasaurs 101. [videobestand].Geraadpleegd op 20 februari 2021 van https://www.youtube.com/watch?v=WRQ-RSNImIM
Infonu. (2015). Het eetgedrag en levenswijze van de uitgestorven Mosasaurus. Geraadpleegd op 12 februari 2021 van https://wetenschap.infonu.nl/diversen/156347-het-eetgedrag-en-levenswijze-van-de-uitgestorven-mosasaurus.html#:~:text=bovenaan%20de%20voedselketen.-,Jacht%20op%20verschillende%20prooidieren,soortgenoten%20stonden%20op%20het%20menu.
Exmann,B. (2016, 08/07). Komodovaraan Indonesië. [videobestand].Geraadpleegd op 12 februari 2021 van
https://www.youtube.com/watch?v=cSb9yjwUHy8
Mattijs,R. (2017,06/11). Darwin evolutietheorie. [videobestand].Geraadpleegd op 12 februari 2021 van https://www.youtube.com/watch?v=aspamso9BWY
Natuurlab. (geen datum). Ben jij gewerveld? Geraadpleegd op 12 februari 2021 van https://natuurlab.naturalis.nl/leerling/ordenen/gewervelden/
Van Straalen,N. (geen datum). Evolueren wij mensen nog? Geraadpleegd op 12 februari 2021 van https://www.scientias.nl/evolueren-mensen-nog/
Formesyn,L. (2013,10/06). Het menselijk gezicht binnen 100 000 jaar? Geraadpleegd op 12 februari 2021 van
https://www.ad.nl/wetenschap/het-menselijk-gezicht-binnen-100-000-jaar~abb42b56/
Van Puymbroeck,R. (2011,16/11). Redden of laten uitsterven? Geraadpleegd op 12 februari 2021 van
https://www.demorgen.be/nieuws/redden-of-laten-uitsterven~b644a85f0/
IVN Natuureducatie. (geen datum). Hoe blijven waterdieren warm in de winter? Geraadpleegd op 12 februari 2021 van
https://www.ivn.nl/nieuws/hoe-blijven-waterdieren-warm-in-de-winter